Protivavionska odbrana u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 30 hronoloških zapisa, 15 dokumenata i 8 fotografija.

Događaji

⚔️ 0. 9. 1941. U Užicu (sada: Titovo Užice) otpočeo rad partizanske fabrike oružja i municije. Do kraja novembra za potrebe NOP odreda proizvedeno: 21.040 pušaka, 2,700.000 puščanih metaka, 90.000 metaka za pištolje, 18.000 ručnih bombi i 300 tromblona, a opravljeno: 200 mitraljeza, 300 p. mitraljeza, 4.500 pušaka, dva tenka, dva poljska i jedan protivavionski top i dr.

⚔️ 14. 1. 1943. VŠ NOV i POJ izdao uputstvo komandama vojnih područja: da na oslobođenoj teritoriji organizuju pasivnu i aktivnu protivavionsku i protivhemijsku odbranu radi zaštite stanovništva od neprijateljskih vazdušnih napada.

⚔️ 13. 10. 1943. Kod s. Verda (na pruzi Ljubljana-Postojna) jedinice 14. divizije NOVJ, posle teških borbi protiv nemačkih snaga, porušile veliki železnički most (poznat kao Štampetov most). Poginulo je oko 70 nemačkih vojnika, a uništeni su 3 protivavionska topa, reflektor i 6 kamiona.

⚔️ 18. 10. 1943. U severnom predgrađu SI. Broda Brodska NO brigada 12. divizije NOVJ napala domobransku protivavionsku bateriju od 130 vojnika, 4 protivavionska topa i 2 protivavionska mitraljeza. Zarobljeno je 37 vojnika, 6 podoficira i 2 oficira, a oruđe uništeno.

⚔️ 6. 11. 1943. Kod s. Bušinje Vasi (blizu Metlike) 1. bataljon 15. slovenačke (belokranjske) brigade 15. divizije NOVJ napao iz zasede nemačku motorizovanu kolonu. Poginulo je 14 i zarobljeno 4 vojnika. Uništena su 2 kamiona i zaplenjen protivavionski mitraljez.

⚔️ 18. 12. 1943. U s. Sopnici (kod Zagreba) Turopoljsko-posavski NOP odred i četa 2. diverzantskog bataljona GŽ NOV i PO za Hrvatsku napali i razoružali domobransku posadu i uništili dva skladišta (390 tona) avionskih bombi i protivavionskih granata. Zarobljeno je 60 domobrana, 1 podoficir i 2 oficira, a od eksplozije poginulo je 5 i ranjeno 41 nemački vojnik i domobran.

⚔️ 27. 12. 1943. U s. Prždevu i s. Klisuri (kod Negotina, na Vardaru) partizanski bataljon -Strašo Pindžur- istovremeno napao nemačke delove za vezu i za protivavionsko osmatranje. Posle kraće borbe u s. Prždevu je poginulo 8 nemačkih vojnika i zaplenjeno 17 pušaka i druge ratne opreme, dok napad u s. Klisuri nije uspeo zbog intervencije bugarskih jedinica iz Kavadaraca i s. Demir-Kapije.

⚔️ 0. 2. 1944. Po naređenju GŠ NOV i PO za Hrvatsku, objedinjavanjem više kurseva pri Štabu 6. korpusa NOVJ, formirana 2. oficirska škola NOV Hrvatske. Imala je pešadijski, artiljerijski, protivavionski, obaveštajni, intendantski i sanitetski kurs i kurs za vezu. Školovala je uglavnom oficire koji su pripadali jedinicama 6. i 10. korpusa NOVJ.

⚔️ 18. 5. 1944. Kod Niša 9. srpska NO brigada i Niški NOP odred prešli preko J. Morave i komunikacija i kod s. Camurlije naišli na logor nemačke protivavionske odbrane, kojom prilikom su nemački vojnici zarobili komandanta brigade Vasilija Đurovića, narodnog heroja.

⚔️ 25. 5. 1944. Prvi otpor desantnim jedinicama u Drvaru pružili su: Prateći bataljon VŠ, vod protivavionskih mitraljeza, tenkovski vod, pojedine grupe vojnopozadinskih ustanova, članovi okružnog, sreskog i opštinskog komiteta KPJ i SKOJ-a za Drvar i pripadnici organa narodne vlasti.

⚔️ 24. 6. 1944. GŠ NOV i PO za Srbiju naredio potčinjenim jedinicama da ukazuju pomoć savezničkim avijatičarima koji bi se prisilno spustili na teritoriju Srbije (-žive avijatičare predati najbližim savezničkim oficirima, a ranjene uputiti u najbližu bolnicu-). Isto tako je naredio da se prikupljaju podaci o neprijateljskim aerodromima, broju i vrsti aviona i protivavionskim oruđima (po mogućstvu priložiti i skicu aerodroma sa objektima).

⚔️ 7. 7. 1944. Kod s. Trubarevca i s. Vrbovca (blizu Sokobanje) jedinice 23. udarne divizije NOVJ razbile četnički Timočki, Krajinski i Homoljski korpus (oko 6.000 četnika). Gubici neprijatelja: 63 poginula, veći broj ranjenih i 84 zarobljena. Plen: mitraljez, p. mitraljez, protivavionski mitraljez, 2 automata i 75 pušaka. Divizija je imala 8 mrtvih i 5 ranjenih boraca.

⚔️ 8. 7. 1944. Na Proseku (kod Trsta) delovi Južnoprimorskog NOP odreda 9. korpusa NOVJ zarobili celokupnu posadu (36 italijanskih vojnika) protivavionske baterije i oštetili topove.

⚔️ 24. 7. 1944. Na pl. Bukoviku i pl. Beljevini jedinice 23, udarne divizije NOVJ (7. i 14. srpska NO brigada) napale na oko 6.000 četnika (četnički Ivankovački, Varvarinski, Resavski, Timočki, Krajinski, Deligradski i Mlavski korpus). U oštrim borbama, vođenim ceo dan, jedinice NOVJ su uspele da do 18 časova ovladaju dominantnim visovima i pokolebaju levo krilo neprijateljske odbrane. U toku borbe četnicima je stiglo pojačanje (Knjaževački, Čegarski i Niški korpus), ali je 23. divizija, snažnim jurišem, zauzela četničke glavne i rezervne položaje, odbacivši četnike ka pl. Rožnju. Gubici neprijatelja: 450 mrtvih i 50 zarobljenih. Gubici jedinica 23 divizije NOVJ: 43 mrtva i 63 ranjena borca. Zaplenjeno: 5 minobacača, 6 mitraljeza, 4 protivavionska mitraljeza, 20 p. mitraljeza, 300 pušaka i veća količina hrane i drugog materijala.

⚔️ 1. 9. 1944. Prvi bataljon 9. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ zauzeo ž. st. Raštelicu, Ivan-sedlo i s. Tarčin koje je branio 1. bataljon domobranskog 9. pešadijskog puka. Gubici neprijatelja: 16 mrtvih i 13 ranjenih; 12 domobrana se predalo. Zaplenjeno: 2 topa, 1 minobacač, 2 mitraljeza, 2 p. mitraljeza, 25.000 metaka, 80 mina za bacač, 90 granata za top, 1 vagon cigareta i 1 vagon životnih namirnica. Uništen je 1 vagon protivavionske municije.

⚔️ 14. 9. 1944. Sto anglo-američkih aviona bombardovalo ž. st. Alipašin Most: poginulo oko 300 lica, uglavnom civila, i uništene 2 protivavionske baterije.

⚔️ 16. 9. 1944. U Holandiji saveznici otpočeli vazdušnodesantnu akciju u cilju obilaska Sigfridove linije i prodiranja u ravnicu Vestfalije obilazeći Rur sa severa. Saveznički vazdušnodesantni konvoj, jačine oko 1550 transportnih aviona i 480 jedrilica, u pratnji oko 1250 lovaca, krenuo je sa aerodroma u V. Britaniji. Neposredno pred početak desanta 1140 teških bombardera je mipalo protivavionske položaje, dok je oko 200 aviona podržavalo napad britanske 2. armije u području severno od Rajne. Od 16. do 26. septembra spušteno je na položaje oko 35.000 ljudi i velika količina materijala, vozila i oružja.

⚔️ 12. 10. 1944. Pod pritiskom jedinica 46. divizije NOVJ i bugarskih pešadijskih i artiljerijskih jedinica, nemački vojnici i balisti napustili s. Belo Polje i probili se preko Vladičinog Hana ka pl. Kukavici. U toku 13. i 14. oktobra gonjenom neprijatelju su naneti gubici od 350 mrtvih i 280 zarobljenih. Oslobođeno je i 1200 Italijana koji su radili u fabrici za preradu molibdena. Zaplenjeno je: 30 protivavionskih topova. 12 protivavionskih mitraljeza, 5 mitraljeza, 5 protivtenkovskih pušaka, 5 minobacača, 51 puška, 100.000 metaka, 4.000 granata, 2 vagona hrane i veća količina drugog ratnog materijala i opreme.

⚔️ 15. 10. 1944. Posle dvanaest časova oštre borbe protiv nemačkih jedinica 5. krajiška (kozarska) udarna brigada i jedan bataljon 12. krajiške udarne brigade 11. udarne divizije NOVJ oslobodili s. Žarkovo (kod Beograda). Neprijatelj je imao 30 mrtvih, 40 ranjenih i 55 zarobljenih. Zaplenjeno je: 6 protivtenkovskih topova, 2 protivavionska mitraljeza, 2 vagona artiljerijske municije, 60 pušaka i dosta drugog materijala. Peta brigada je imala 24 poginula i 32 ranjena borca.

⚔️ 21. 10. 1944. Na odseku s. Skela - s. Kupinovo i kod Umke jedinice 16. i 36. udarne divizije 12. udarnog korpusa NOVJ, sa 117. i 374. protivavionskim pukom, 144. i 563. bacačkim pukom i 221. haubičkim pukom Crvene armije, forsirale r. Savu i počele operacije u Sremu.

⚔️ 3. 12. 1944. Na Kobiljoj glavi (na putu Sarajevo-Kiseljak) dva bataljona 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napali nemačku motorizovanu kolonu jačine 50 vozila i 250 vojnika. Poginulo je 70 vojnika a uništena su 33 kamiona. Zaplenjeno je: protivavionski top, mitraljez, 0 pušaka, 3 pištolja i druga ratna oprema. Brigada je imala 2 poginula, 12 ranjenih i 1 nestalog borca.

⚔️ 18. 12. 1944. Jedinice nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, jačine preko 3000 vojnika, nakon jednodnevne oštre borbe odbacile delove 28. udarne divizije i 2. krajišku udarnu brigadu 17. udarne divizije Južne operativne grupe NOVJ, probile se od s. Branjeva u Janji: i noću produžile probijanje ka Bijeljini. Gubici neprijatelja: 134 poginula vojnika. Zaplenjena su 3 protivavionska topa i 1 protivavionski mitraljez a uništena su 2 tenka i 7 kamiona. Gubici jedinica NOVJ: 21 poginuo i 33 ranjena borca.

⚔️ 21. 1. 1945. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito izdao naređenje o mobilizaciji izvesnog broja obveznika od 18 do 45 godina, kao i o izboru dobrovoljaca, rođenih 1928. i 1929. god., za službu u protivavionskim jedinicama NOVJ.

⚔️ 25. 1. 1945. Kod s. Klokota (na putu Kiseljak-Busovača) delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali nemačku motorizovanu kolonu. Uništeno je 5 kamiona a oštećeno 6 kamiona i protivavionski top.

⚔️ 0. 2. 1945. Po naređenju VŠ NOV i POJ formirane 1, 2. i 3. protivavionska brigada NOVJ.

⚔️ 3. 2. 1945. Posle trodnevnih borbi ojačana 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ, uz podršku 1. tenkovske brigade NOVJ, oslobodila Čapljinu. Delovi ustaške 9. brigade i jedna četa iz nemačke 369. legionarske divizije, koji su branili mesto, povukli su se prema Mostaru, pretrpevši osetne gubitke. Brigada je imala 15 mrtvih i 25 ranjenih. Zaplenjeno: 2 minobacača, 3 mitraljeza, protivavionski mitraljez i 8 p. mitralieza

⚔️ 17. 2. 1945. U s. Maglajanima, s. Laktašima, s. G., D. i Srednjoj Topoli (kod Banje Luke) jedinice 39. divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napale ustaško-domobranske posade i posle oštre borbe zauzele s. Laktaše i s. Srednju Topolu. Poginuo je veliki broj i zarobljeno 55 neprijateljskih vojnika, dok su jedinice 39. divizije NOVJ imale 12 mrtvih i 16 ranjenih. Zaplenjeno: 4 protivavionska topa, 1 p. mitraljez. 25 pušaka i dosta drugog materijala.

⚔️ 8. 3. 1945. Kod Tule (u SSSR-u) formirana 2. tenkovska brigada JA sastava: tri tenkovska bataljona (ukupno 65 tenkova tipa T-34), Prateća, Tehnička, Protivavionska četa i Sanitetski vod.

⚔️ 5. 4. 1945. U s. Štorama (kod Celja) posada nemačke protivavionske baterije, jačine 65 ljudi mađarske i austrijske narodnosti, onesposobila oruđa i sa celokupnim ličnim naoružanjem i opremom prešla na stranu jedinica JA.

⚔️ 10. 4. 1945. Posada nemačke protivavionske baterije iz s. Ljubečna (kod Poljčana), koju su sačinjavala 64 vojnika mađarske nacionalnosti, predala se, s celokupnim naoružanjem, jedinicama 4. operativne zone Slovenije, izrazivši želju da se bori protiv nemačkog okupatora.

Dokumenti

📜 Naredba Štaba Treće grupe slovenačkih partizanskih odreda od 12 juna 1942 god. o protivavionskoj zaštiti, upotrebljavanju italijanskih bombi i materijalnom poslovanju u jedinicama

📜 Dopis Operativnog štaba NOP i DV za Bosansku Krajinu od 17 jula 1942 god. štabu Petog krajiškog odreda o naoružanju i upućivanju za Bosanski Petrovac dviju četa odreda i o potrebi organizovanja protivavionske odbrane u pozadini

📜 Naredba Štaba Osme divizije, NOV i PO Hrvatske od 7 srpnja 1943 god. o pohvali jedinica i formiranju protivavionskih mitraljeskih vodova

📜 Izvještaj Komande talijanskog Petog armijskog korpusa od 27 kolovoza 1943 god. o spuštanju protivavionskih topova od strane engleskih aviona jedinicama NOV i PO Hrvatske na sektoru Žute Lokve

📜 Naredba Štaba Brodske NO brigade podređenim jedinicama za napad na protivavionsku bateriju u predgrađu Slavonskog Broda

📜 Izvještaj Župske redarstvene oblasti u Brodu n/Savi Glavnom ravnateljstvu za javni red i sigurnost u Zagrebu... o napadu jedinica NOV na protivavionsku bateriju u predgrađu Slav. Broda

📜 Izvještaj Štaba Istočne grupe NOPO Štabu VI korpusa NOV i POJ o napadu Brodske NO brigade na protivavionsku bateriju u predgrađu Slavonskog Broda

📜 Izvještaj Vojnoinformativnog odsjeka Štaba VI korpusa NOV i POJ o akcijama na glavne komunikacije Zagreb—Beograd i o uništenju protivavionske baterije u Slavonskom Brodu

📜 Zapovijest Štaba Brodske NO brigade od 18 listopada 1943 god. podređenim jedinicama za napad na neprijateljsku protivavionsku bateriju u predgrađu Slavonskog Broda

📜 Izvještaj Štaba Istočne grupe NOP odreda od 20 listopada 1943 god. Štabu Šestog korpusa NOV Jugoslavije o napadu Brodske NO brigade na protivavionsku bateriju u predgrađu Slavonskog Broda

📜 Izveštaj načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ Arsa Jovanovića od 16. aprila 1944. vrhovnom komandantu NOV i POJ maršalu Jugoslavije Josipu Brozu Titu da je sovjetski avion bacio pet protivavionsikih mitraljeza, ali su tri pri padu dosta oštećena

📜 Naređenje Glavnog štaba NOV i PO Vojvodine od 23 maja 1944 god. vojvođanskim jedinicama za uništavanje mina na obali Dunava i za dostavljanje izveštaja o neprijateljskoj protivavionskoj odbrani

📜 Uputstvo Štaba 2. armije NOVJ od 11. januara 1945. o taktičkoj upotrebi protivavionskih mitraljeza i o formaciji Protivavionske mitraljeske čete

📜 Izveštaj Artiljerijskog odeljenja Vrhovnog štaba NOV i POJ od 12. januara 1945. o protivavionskoj odbrani Beograda

📜 Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ od 21. januara 1945. glavnim štabovima Srbije i Makedonije, Vojnoj upravi Vojvodine, Sremske oblasti, Komandi grada Beoggrada i Vojnoj oblasti 8. korpusa za mobilizaciju ljudstva i formiranje protivavionskih jedinica

Fotografije

Povezane odrednice

Borbe u Srbiji 1945. ★ 8. kordunaška divizija NOVJ ★ Čapljina ★ Laktaši ★ Intendantura u ratu ★ Trst ★ Završne operacije u Jugoslaviji ★ 9. krajiška udarna brigada Simo Šolaja ★ Mađarska u drugom svetskom ratu ★ 1. tenkovska brigada NOVJ ★ Mobilizacija u oslobodilačkom ratu ★ Borbe u Sloveniji 1943. ★ SSSR i Jugoslavija ★ Vrhovni štab NOVJ ★ Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Borbe u Sremu 1943. ★ 10. krajiška divizija NOVJ ★ Homoljski korpus JVuO ★ Vis ★ Glavni štab Srbije ★ Borbe u Srbiji 1944. ★ Ivan Gošnjak ★ 2. udarni korpus NOVJ ★ 5. krajiška (kozarska) udarna brigada ★ Krajinski korpus JVuO ★ Negotino ★ Savezničko bombardovanje Vermahta u Jugoslaviji ★ Obrazovanje u oslobodilačkom ratu ★ Borbe u Sremu 1945. ★ 29. hercegovačka divizija NOVJ ★ Glavni štab Makedonije ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Borbe na Jadranu 1944. ★ 17. istočnobosanska divizija NOVJ ★ 12. slavonska divizija NOVJ ★ 2. krajiška udarna brigada ★ 5. udarni korpus NOVJ (2. bosanski) ★ 28. slavonska divizija NOVJ ★ Slobodne teritorije u oslobodilačkom ratu ★ 12. hercegovačka udarna brigada ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. ★ Užice ★ Bolnice u oslobodilačkom ratu ★ Glavni štab Vojvodine ★ 7. krajiška udarna brigada ★ Nikšić ★ 2. tenkovska brigada NOVJ ★ 9. srpska brigada (ozrenska) ★ Beograd ★ Borbe u Sloveniji 1945. ★ Bugarska u drugom svetskom ratu ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1945. ★ Vukovar ★ Sanitet u ratu ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ Niš ★ Britanija i Jugoslavija ★ Josip Broz Tito ★ Kiseljak ★ Zasede u oslobodilačkom ratu ★ Borbe u Slavoniji 1944. ★ Borbe u Slavoniji 1943. ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ Bitka za Srbiju ★ Borbe u Hrvatskoj 1942. ★ Luftwaffe u Jugoslaviji ★ Borbe u Hrvatskoj 1944. ★ 36. vojvođanska divizija NOVJ ★ Timočki korpus JVuO ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Slavonski Brod ★ Borbe u Hrvatskoj 1943. ★ Donji Lapac ★ 14. srpska udarna brigada ★