Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima [priredio: Goran Despotović (1957-2022)] **** 28.04.2024: 3 nove knjige ****

ustanak

Bitka na Kozari

Za ovaj pojam je pronađeno 9 hronoloških zapisa, 41 dokumenata i 22 fotografija.

Događaji

⚔️ 7. 6. 1942. Partizanski avion sa pilotom Franjom Kluzcm, uzletevši sa baze u Međuvođu (na pl. Kozari), bombardovao i mitraljirao neprijateljske garnizone u Dvoru na Uni i Bos. Novom i rasturio letke nad njima, nad Bos. i Hrv. Dubicom i Bos. i Hrv. Kostajnicom.

⚔️ 8. 6. 1942. Kod s. Lepenice (na pl. Motajici) nemački bataljon -Princ Eugen- (sastava: 7 četa), četnici i jedan vod domobrana okružili i razbili Proleterski bataljon Operativnog štaba NOP i DV za Bos. krajinu: od 215 boraca ostalo samo 118; veći deo rukovodstva je izginuo ili pri probijanju bio zarobljen i kasnije ubijen, među njima i komandant 4. krajiškog NOP odreda Danko Mitrov Slobodan, komandant Proleterskog bataljona Zdravko Čelar, politički komesar Proleterskog bataljona Esad Midžić i komandant 3. bataljona 4. krajiškog NOP odreda Novak Pivašević, a u prethodnim borbama su poginuli komesar Kozarske čete Proleterskog bataljona Operativnog štaba NOP i DV za Bos. Krajinu Fadil Šerić i bombaš istog bataljona Branko Tubić Jelin, narodni heroji.

⚔️ 10. 6. 1942. Delovi nemačke oklopne borbene grupe -Vedel- (dva bataljona motorizovane pešadije, bataljon tenkova i jedan artiljerijski divizion) prodrli iz Banje Luke i zauzeli Prijedor. Iznenađena Komanda mesta, sa zaštitnom četom, velikim brojem građana i pozadinskim rukovodstvima, probila se pod borbom na Kozaru.

⚔️ 10. 6. 1942. Nemačka borbena grupa -Vestbosnien-, sastava: dvanaest nemačkih pešadijskih, jedan tenkovski i jedan pionirski bataljon i dva diviziona artiljerije, pet mađarskih monitora i oko dvadeset pet ustaških i domobranskih bataljona, sa izvesnim brojem četnika i milicionera (ukupno oko 35-40.000 vojnika), podržana od nekoliko eskadrila avijacije, otpočela kozarsku operaciju (koja je trajala do 30. jula), u kojoj je okružila 2. krajiški NOP odred (5 bataljona sa 3.500 boraca, 1 avion, 2 tenka, 2 oklopna automobila i 4-6 topova) s ciljem da ga uništi. Međutim, zahvaljujući herojskom otporu i jedinstvu naroda i jedinica. Odred je, u borbi u okruženju, razbio i uništio desetak neprijateljskih (domobranskih, ustaških i nemačkih) bataljona. Ponesen uspesima, on je tada ocenio da može odbraniti Kozaru. Ali kada je, u pogoršanoj situaciji, preduzeo proboj, on je, opterećen velikim zbegom i brojnim ranjenicima, pretrpeo znatne gubitke; ipak se delom probio a delom, razbijen u manje grupice, izbegao uništenje [Na okružnoj konferenciji KPJ za Kozaru (20. i 21. IX 1942) gubici 2. krajiškog NOP odreda su procenjeni na oko 1700 mrtvih, ranjenih i nestalih, uključujući i 500 ubijenih ranjenika. Neprijateljski gubici su ocenjeni na oko 7.000 izbačenih iz stroja. aplenjeno je preko 2.000 pušaka, 200 p. mitraljeza, 24 minobacača, a uništeno i oštećeno 11 tenkova. Po nemačkim podacima nemačke jedinice imale su 70 mrtvih i 187 ranjenih, a domobranske 475 mrtvih, 725 ranjenih i 510 nestalih, pri čemu nisu uračunati oni domobrani koji su se u međuvremenu vratili u jedinice.]. Do kraja. jula neprijatelj je dvaput prokrstario pl. Kozaru i pl. Prosaru, uništio veći broj ranjenika, sela opljačkao, a nekoliko desetina hiljada stanovnika internirao u logore i preselio ih u druge krajeve.

⚔️ 3. 7. 1942. U rejonu Planinice (na komunikaciji Prijedor - Bos. Dubica) deo snaga 2. krajiškog NOP odreda razbio jedan nemački i dva domobranska bataljona i sa preko 10.000 izbeglica probio se iz okruženja na Kozari.

⚔️ 4. 7. 1942. Glavnina 2. krajiškog NOP odreda (s ranjenicima i većim delom zbega), pod komandom Operativnog štaba za Kozaru, pokušala da se u rejonu Planinice probije iz okruženja na Kozari. Uprkos obostrano vrlo visokim gubicima, zbog velike nadmoćnosti neprijatelja probio se samo mali broj pojedinaca.

⚔️ 7. 7. 1942. Prva krajiška NOU brigada, 1. krajiški i Banijski NOP odred i manji delovi 2. krajiškog NOP odreda, pod rukovodstvom Operativnog štaba NOP i DV za Bos. krajinu, napali Bos. Novi u cilju rasterećenja ostataka 2. krajiškog NOP odreda okruženih na Kozari. Zbog velike nadmoćnosti nemačko-ustaške posade, uprkos obostrano visokim gubicima, napad nije uspeo.

⚔️ 26. 8. 1942. U Jastrebarskom (kod Karlovca) 4. hrvatska NOU brigada napala i razbila domobransku posadu i iz ustaškog logora oslobodila decu (njih 727) pohvatanu prilikom neprijateljske ofanzive na Kozaru, Kordun i Liku. Pored toga, ona je uništila 3 lokomotive i 150 vagona.

⚔️ 20. 9. 1942. Na Kozari, u prisustvu 55 delegata svih ćelija, otpočela dvodnevna okružna konferencija KPJ za Kozaru. Izvršena je detaljna kritička analiza rada i držanja komunista za vreme kozarske operacije; razmotrena je situacija po završetku borbenih dejstava; postavljeni su zadaci: otklanjati posledice i oživljavati borbu.

Dokumenti

📜 Naređenje komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 20. maja 1942. komandujućem generalu i komandantu u Srbiji za rasformirani e Borbene grupe Bader i formiranje Borbene grupe Zapadna Bosna radi preduzimanja operacije protiv NOP i DV Jugoslavije u zapadnoj Bosni

📜 Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 23. maja 1942. potčinjenim jedinicama za formiranje Borbene grupe Zapadna Bosna i organizaciju operacije protiv partizanskih snaga u zapadnoj Bosni

📜 Izveštaj Franja Kluza od 4. juna 1942. o prvoj akciji partizanskih aviona na Kozari

📜 Izvještaj štaba Drugog krajiškog NOP odreda od 11 juna 1942 god. Operativnom štabu za Bosansku Krajinu o početku neprijateljske ofanzive na Kozaru

📜 Izvještaj političkog komesara Drugog krajiškog NOP odreda od 13 juna 1942 god. Operativnom štabu za Bosansku Krajinu o neprijateljskim snagama koje napadaju Kozaru i rasporedu jedinica odreda

📜 Saopštenje štaba Drugog bataljona Drugog krajiškog NOP odreda od 14 juna 1942 god. štabu Prve krajiške NOU brigade o početku neprijateljske ofanzive na Kozaru i o potrebi preduzimanja zajedničkih akcija

📜 Saopštenje Operativnog štaba NOP i DV za Bosansku Krajinu od 16 juna 1942 god. Štabu NOP odreda Banije o početku neprijateljske ofanzive na Kozaru

📜 Desetodnevni izveštaj komandujuceg generala i komandanta u Srbiji od 20. juna 1942. komandantu oružanih snaga na Jugoistoku o vojno-političkoj situaciji, aktivnosti partizana, sopstvenim protivmerama i obostranim gubicima u Hrvatskoj, Srbiji i Bosni i o operaciji protiv partizana na Kozari

📜 Pismo Operativnog štaba NOP i DV za Bosansku Krajinu od 22 juna 1942 god. Glavnom štabu NOPO Hrvatske o potrebi usklađivanja akcija u vezi sa neprijateljskom ofanzivom na Kozari i Lici

📜 Izvještaj štaba Drugog krajiškog NOP odreda od 22 juna 1942 god. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o borbama na Kozari u vremenu od 20 do 22 juna 1942 godine

📜 Operacijski plan Borbene grupe zapadna Bosna od 28. juna 1942. za uništenje partizanskih snaga na Kozari

📜 Izvještaj štaba Drugog krajiškog NOP odreda od 30 juna 1942 god. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o situaciji na Kozari

📜 Izvještaj Ministarstva Unutarnjih poslova NDH od 18. jula 1942. Ministarstvu domobranstva NDH o dolasku zarobljenog stanovništva iz Kozare na sektor Daruvara

📜 Saopštenje Operativnog štaba NOP i DV za Bosansku Krajinu od 3 jula 1942 god. o borbama za vrijeme neprijateljske ofanzive na Kozari

📜 Izvještaj štaba Prve krajiške NOU brigade od 4 jula 1942 god. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o oslobođenju Dobrljina i o situaciji na Kozari

📜 Zapovijest Operativnog štaba NOP i DV za Bosansku Krajinu od 5 jula 1942 god. za napad na Bosanski Novi u cilju razbijanja neprijateljske ofanzive na Kozari

📜 Vanredni izveštaj Borbene grupe Zapadna Bosna od 5. jula 1942. komandujućem generalu i komandantu u Srbiji za period od 5. juna do 4. jula 1942. o borbama s partizanima, daljim protivmerama i obostranim gubicima u rejonu Kozara - Prosara

📜 Izveštaj Operativnog odeijenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta o vojno-političkoj situaciji u Srbiji i NDH, rezultatu operacije protiv partizana na Kozari i obostranih gubicima

📜 Izvještaj štaba Drugog krajiškog NOP odreda od 11 jula 1942 god. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o situaciji poslije probijanja jednog dijela odreda kroz neprijateljske linije na Kozari i o postupku prema zarobljenicima

📜 Pismo komandanta Drugog krajiškog NOP odreda od 11 jula 1942 god. komandantu Trećeg bataljona Prve krajiške NOU brigade o koncentraciji i namjerama neprijatelja poslije završenih borbi na Kozari

📜 Izvještaj štaba Drugog krajiškog NOP odreda od 13 jula 1942 god. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o pokušaju uspostavljanja veze sa partizanskim jedinicama i dopuna izvještaja o neprijateljskoj ofanzivi na Kozaru

📜 Operacijski plan Borbene grupe Zapadna Bosna od 14. jula 1942. za pregrupisavanje snaga, organizaciju borbe protiv partizana u međurečju Sane i Une i postupak sa stanovništvom u zapadnoj Bosni

📜 Zapovest Borbene grupe Zapadna Bosna od 18. jula 1942. potčinjenim jedinicama za organizaciju odbrane, borbu protiv partizana, kontrolu i postupak prema stanovništvu na području Kozare i Prosare

📜 Izvještaj komandanta Drugog krajiškog NOP odreda od 19 jula 1942 god. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o reorganizaciji jedinica i situaciji na terenu poslije proboja iz Kozare

📜 Izvještaj Štaba 2. krajiškog odreda od 20. jula 1942. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku krajinu o situaciji u Prijedoru i o zvjerstvima okupatora, ustaša i domobrana za vrijeme ofanzive na Kozari

📜 Zabeleška Nemačkog poslanstva u Zagrebu od 20. jula 1942. o postupku sa zarobljenim partizanima i taocima, smeštaju u logore i slanju na rad u Nemačku s područja Kozara - Prosara

📜 Izvještaj štaba Druge proleterske brigade od 25 jula 1942 god. drugu Titu o rezultatima ofanzive na Kozaru

📜 Izvještaj Operativnog štaba NOP i DV za JZosansku Krajinu od 26 jula 1942 god. Vrhovnom štabu NOP i DV Jugoslavije o situaciji u Bosanskoj Krajini poslije neprijateljske ofanzive na Kozari

📜 Plan saradnje između krajiških i hrvatskih jedinica za vrijeme neprijateljske ofanzive na Bosansku Krajinu od 26 jula 1942 godine

📜 Pismo komandanta Drugog krajiškog NOP odreda od 26 jula 1942 god. komandantu Prve operativne zone Hrvatske o neprijateljskoj ofanzivi na Kozaru

📜 Mesečni Izveštaj 714. pešadijske divizije iz druge polovine avgusta 1942. komandujućem generalu i komandantu u Srbiji o opštoj i vojno-političkoj situaciji, borbi sa partizanima na Šamarici, Kozari i Psunju, razmeštaju i rejonima an-gažovanja potčinjenih jedinica u NDH i Srbiji

📜 Izvještaj pggaba Drugog krajiškog NOP odreda Mladen Stojanović od 3 avgusta 1942 god. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o situaciji u odredu poslije neprijateljske ofanzive

📜 Zapovest Borbene grupe Zapadna Bosna od 3. avgusta 1942. potčinjenim jedinicama za zauzimanje i čišćenje od partizana rejona Sisak - Glina - Vrnograč - Otoka - tok r. Une do Kostajnica - Sunja

📜 Mesečni izveštaj Borbene grupe Zapadna Bosna od 6. avgusta 1942. komandujućem generalu i komandantu u Srbiji o vojno-političkoj situaciji u zapadnoj Bosni i Baniji i merama koje treba preduzeti za uništenje partizanskih snaga

📜 Predlog Borbene grupe Zapadna Bosna od 10. avgusta 1942. komandujućem generalu i komandantu u Srbiji za uništenje partizana u Slavoniji i Sremu i obezbeđenje zapadne Bosne

📜 Pismo komandanta Treće operativne zone NOPO Hrvatske od 13 avgusta 1942 god. političkom komesaru Drugog krajiškog NOP odreda o greškama partizanskog rukovodstva za vrijeme neprijateljske ofanzive na Kozaru i sudbini Krajiškog proleterskog bataljona

📜 Izvod iz izveštaja Oblasnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu od 15. avgusta 1942. Pokrajinskom komitetu za Bosnu i Hercegovinu o neprijateljskoj ofanzivi na Kozaru

📜 Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 15. avgusta 1942. potčinjenim jedinicama za angažovanje 704, 714, 717. i 718. pešadijske divizije i SS divizije Princ Eugen nakon rasforrriiranja Borbene grupe Zapadna Bosna

📜 Izvještaj Glavnog stožera Ministarstva domobranstva NDH od 22. avgusta 1942. o ofanzivi Kampfgruppe Westbosnien na teritoriju Psunja i Šamarice

📜 Izvještaj štaba Drugog krajiškog NOP odreda Mladen Stojanović od 25 avgusta 1942 tod. Operativnom štabu NOP i DV za Bosansku Krajinu o stanju u odredu i na terenu Kozare poslije neprijateljske ofanzive

📜 Zapovest 714. pešadijske divizije od 16. oktobra 1942. Borbenoj grupi Hofman za napad na partizanske snage na Kozari

Fotografije

Istorijske fotografije se učitavaju...

Povezane odrednice

1. krajiška udarna brigada ★ Saradnja četnika sa NDH ★ Vrhovni štab NOVJ ★ 2. krajiški partizanski odred ★ Banijski partizanski odred ★ Genocid u NDH ★ Deca u ratu ★ 704. pešadijska divizija ★ Franjo Kluz ★ 1. krajiški partizanski odred ★ Mađarska u drugom svetskom ratu ★ Vrhovna komanda Vermahta ★ 717. pešadijska divizija ★ Borbe u Lici 1942. ★ Mrkonjić Grad ★ Foča ★ Prijedor ★ Nemački zločini u Jugoslaviji ★ Jastrebarsko ★ Obrazovanje u oslobodilačkom ratu ★ Karlovac ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Kozarski partizanski odred ★ Banja Luka ★ Zarobljenici u ratu ★ Pljačka u ratu ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1943. ★ Saradnja četnika sa okupatorom ★ Paul Bader ★ Logor Stara Gradiška ★ Zagreb ★ Glavni štab Hrvatske ★ 718. pešadijska divizija ★ 2. proleterska divizija NOVJ ★ 7. SS divizija Prinz Eugen ★ Bosanski Novi ★ Žene u ratu ★ Hrvatsko domobranstvo ★ Uroš Drenović ★ Luftwaffe u Jugoslaviji ★ Kozarska Dubica ★ Izbeglice i progoni u drugom svetskom ratu ★ 714. pešadijska divizija ★ Borbe u Sremu 1942. ★ Bosanska Kostajnica ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Ranjenici u ratu ★ Borbe u Hrvatskoj 1942. ★ Deca sa Kozare ★ 17. slavonska udarna brigada ★ Sisak ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1942. ★ Daruvar ★ Kozara u oslobodilačkom ratu ★ Napad NOVJ na Glinu 1942. ★ Romi u drugom svetskom ratu ★ Glina ★ Politički komesari u NOR-u ★ 2. proleterska udarna brigada ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Partizanska avijacija ★ Vermaht u Jugoslaviji ★ Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu ★