Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima [priredio: Goran Despotović (1957-2022)] **** 28.04.2024: 3 nove knjige ****

ustanak

7. srpska brigada (5. južnomoravska)

Za ovaj pojam je pronađeno 11 hronoloških zapisa, 6 dokumenata i 2 fotografija.

Događaji

⚔️ 4. 2. 1944. U s. Jabukoviku (kod Vlasotinaca), od boraca 2. južnomoravskog NOP odreda, GŠ NOV i PO za Srbiju formirao 5. južnomoravsku NO brigadu. Istovremeno je reorganizovan 2. južnomoravski NOP odred: formirana su dva bataljona.

⚔️ 21. 2. 1944. U s. Svodu i s. Dejanu (kod Vlasotinaca) bataljon 5. južnomoravske NO brigade napao bugarsku posadu i zaplenio 1000 kg šećera i drugih prehrambenih artikala.

⚔️ 23. 2. 1944. Između s. Vusa i s. Kozila (blizu Vlasotinaca) jedan bataljon 5. južnomoravske NO brigade odbio napad 200 bugarskih vojnika i odbacio ih ka s. Svodu i s. Dejanu. Jedan borac NO brigade je poginuo.

⚔️ 26. 2. 1944. Kod s. Lipovice (blizu Vlasotinaca) delovi SDS i SDK i četnici iz Leskovca i Vlasotinaca, uz podršku bugarske avijacije, napali 2. i 5. južnomoravsku NO brigadu. U borbi vođenoj ceo dan neprijatelj je razbijen i odbačen u polazne garnizone. Ostavio je 15 mrtvih.

⚔️ 26. 2. 1944. Posle tri dana marša na temperaturi od minus 25°, rasteravši neprijateljsko obezbeđenje na mostu kod s. Biljanice (blizu Leskovca), 2. i 5. južnomoravska NO brigada prešle J. Moravu i Veternicu i prebacile se na teritoriju Puste reke sa 150 promrzlih boraca (od kojih je 60 upućeno na lečenje u bolnicu u s. Vujanovu).

⚔️ 26. 3. 1944. GŠ NOV i PO za Srbiju formirao Štab južnomoravske zone, pod čiju komandu su stavljeni: 2, 3, 4. i 5. južnomoravska NO brigada, 9. srpska NO brigada, 1. južnomoravski, Jastrebački, Rasinski i Crnotravski NOP odred, Jastrebačka, Jablanička i Crnotravska komanda područja. Time je prestao da postoji Operativni štab južnomoravskih brigada.

⚔️ 8. 4. 1944. U s. Ljuberađi (kod Vlasotinaca) 5. južnomoravska NO brigada blokirala bugarsku posadu, ali nije uspela da je uništi. Zaplenivši u bugarskom magacinu 100 kg pirinča, 100 kg šećera, veću količinu brašna i drugih namirnica i zapalivši opštinsku zgradu, ona se povukla ka s. Crnoj Travi.

⚔️ 13. 4. 1944. U s. Kalni (kod Vlasotinaca) jedan ojačani bataljon bugarskog 25. pešadijskog puka napao (iz pravca Trna u Bugarskoj i iz pravca Strezimirovaca) 5. južnomoravsku NO brigadu. U borbi vođenoj na vrhu Tumbi 5. južnomoravska NO brigada je razbila tu bugarsku jedinicu. Poginula su 33 a zarobljena 3 bugarska vojnika. Brigada je imala 3 mrtva i 3 ranjena borca. Zaplenila je 1 p. mitraljez, 39 pušaka 3000 metaka i drugu opremu.

⚔️ 21. 4. 1944. U s. Sukovu i s. Belom Polju (kod Dimitrovgrada) 5. južnomoravska NO brigada napala bugarsku posadu na ž. st. i mostu, ubila 14 bugarskih vojnika, porušila most kod s. Belog Polja, zapalila 30 vagona i zaplenila 2 p. mitraljeza, 24 puške, 126 bombi, vagon duvana, vagon vune i vagon kože. Brigada je imala 1 ranjenog borca.

⚔️ 23. 4. 1944. Kod s. Kijevca (blizu Pirota) 5. južnomoravska NO brigada i Pirotski NOP odred napali delove bugarskog 50. pešadijskog puka koji su počeli da pale s. Kijevac. U oštroj borbi neprijatelju su naneti gubici od 83 mrtva i ranjena i 4 zarobljena vojnika, dok su se ostali izvukli iz borbe pod zaštitom pristiglog pojačanja iz Babušnice. Zaplenjen je p. mitraljez i 10 pušaka. Gubici jedinica NOVJ: 6 mrtvih i 11 ranjenih boraca.

⚔️ 14. 5. 1944. Kod s. Bele Vode (blizu Pirota) četnički Nišavski korpus napao 7. srpsku NO brigadu. Protivnapadom brigade četnici su razbijeni i odbačeni u dolinu r. Nišave. Poginulo je 30 a zarobljeno 20 četnika.

Dokumenti

📜 Naredba Glavnog štaba NOV i PO Srbije od 4 februara 1944 god. o postavljanju štaba Pete južnomoravske NO brigade i Drugog južnomoravskog NOP odreda

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Pirot od 26. aprila 1944. Pokrajinskom komitetu za Srbiju o dejstvima Pete južnomoravske NO brigade i o vojno-političkoj situaciji u pirotskom okrugu

📜 Naredba Operativnog štaba od 12. maja 1944. god. štabu Pete južnomoravske brigade i Crnotravskom partizanskom odredu o prelasku u kontraofanzivu

📜 Naređenje Štaba Dvadeset treće NOU divizije od 9 oktobra 1944 god. Štabu Sedme srpske NOU brigade za razbijanje jedne nemačke jedinice kod s. Glogovice i nastupanje u pravcu Crnajke i Gornjana

📜 Izveštaj Štaba Sedme srpske udarne brigade od 14 oktobra 1944 god. Štabu Dvadeset treće NOU divizije o borbama brigade od 28 septembra do 14 oktobra

📜 Izveštaj Štaba Dvadeset sedme srpske brigade od 25 novembra 1944 god. Štabu Četrdeset šeste NO divizije o borbama brigade od 1 do 25 novembra

Fotografije